Türkiye'de Doğurganlık HızıAzalıyor

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK)
projeksiyonlarına göre,
Türkiye'de geçen yıl, 'nüfusun
kendini yenileme' sınırını olan
2,1'in altında kalarak 2,08
seviyesinde gerçekleşen toplam
doğurganlık hızı 2019'da 2,02'ye
düşecek. Uzmanlara göre,
Türkiye'yi Avrupa ülkeleri
karşısında avantajlı kılan genç
nüfusun azalması ülkenin
geleceği için tehdit oluşturuyor
ve doğurganlık hızının artması
için önlemler alınması gerekiyor.
NÜFUS KENDİNİ YENİLEYEMİYOR
TÜİK'ten derlenen bilgilere göre,
toplam doğurganlık hızı, bir
kadının doğurgan olduğu dönem
boyunca doğurabileceği
ortalama çocuk sayısını ifade
ediyor. Toplam doğurganlık
hızının 2,1'in altına düşmesi,
nüfusun kendini
"yenileyememesi" anlamına
geliyor. Türkiye'de kadın
istihdamı ve doğum paketi
tartışmaları sürerken, TÜİK
istatistikleri önümüzdeki yıllarda
genç nüfusun azalacağını
öngörüyor. Artış hızını kaybeden
nüfusun, ülkenin ekonomik
büyüme potansiyeli açısından da
risk oluşturduğunu belirten
uzmanlar, Başbakan Erdoğan'ın
"3 çocuk" tavsiyesinin stratejik
önem taşıdığının altını çiziyor.
AVRUPA ÜLKELERİNDE DE AYNI
SORUN
Öte yandan, Avrupa ülkeleri de
yarım asırdır uyguladıkları çeşitli
politikalarla doğurganlık oranını
artırmanın yollarını arıyor.
Fransa ve Kuzey Avrupa ülkeleri
kadın istihdamını destekleyen
aile politikaları, doğum izinleri,
belirli bir yaşa kadar çocuğun
masraflarının devlet tarafından
karşılanması gibi uygulamalarla
doğum oranlarının artmasında
başarı kaydederken, diğer
Avrupa ülkelerinde düşük
doğurganlık oranları sorun
olmaya devam ediyor.
AVRUPA'DAKİ SIKINTININ NEDENİ:
YAPISAL
Konuya ilişkin soruları yanıtlayan
Hacettepe Üniversitesi Nüfus
Etütleri Enstitüsü Öğretim Üyesi
Doç. Dr. Mehmet Ali Eryurt,
Avrupa'da yaşanan sıkıntının
dinamiklerinin yapısal nedenlere
dayandığını söyledi. Fransa ve
Kuzey Avrupa ülkelerinde 1960'lı
ve 1970'li yıllarda doğurganlık
hızının önemli ölçüde azaldığını
anlatan Eryurt, 1980'li yıllardan
sonra bu ülkelerin doğurganlığı
artırmak için politikalar
uygulamaya başladığını belirtti.
Eryurt, ilk pronatalist
(doğurganlığı artırıcı)
politikaların 1970'li yılların
sonunda Fransa ve Finlandiya'da
uygulandığını, bu ülkelerde
nüfus politikalarının diğer sosyal
politikalarla desteklendiğini
söyledi. Fransa ve Kuzey Avrupa
ülkelerinde çocuk yapmayı teşvik
eden bir toplumsal sistem
kurulduğunu anlatan Eryurt,
şöyle konuştu: "Bu ülkelerin
başarısında, aile ve iş hayatını
birleştiren. kadınların sosyal
yaşama entegre olmalarını teşvik
eden politikalar etkili oldu. Devlet
sadece gündüz bakım evlerini
yaygınlaştırmakla yetinmedi,
bunların maliyetlerini de
düşürerek çocukların bakımını
kolaylaştırdı. Bu sayede,
kadınların işgücüne dahil
olmalarının ve çocuk yapma
kararı almalarının önü açıldı. Bu
ülkelerde işte bu nedenle
kadınların işgücüne katılım
oranları ortalama yüzde 70
düzeyinde. Erkekler ve kadınlar
arasında da daha eşitlikçi bir
sosyal yapı söz konusu."
İtalya, Portekiz, İspanya gibi
Güney Avrupa ülkelerinde ise
kadın başına ortalama 1,5'ten az
çocuk düştüğünü belirten Eryurt,
diğer Avrupa ülkelerine göre
daha geleneksel yapının hakim
olduğu bu ülkelerde doğurganlık
hızının bir türlü artırılamadığını
ifade etti. Eryurt, sosyal devlet
uygulamalarının da sınırlı olduğu
Güney Avrupa ülkelerinde
toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin
daha belirgin yaşandığının ve
çocukların bakımında kurumsal
desteğin yeterli olmadığının altını
çizdi.
"TÜRKİYE, FRANSA VE KUZEY
AVRUPA'YI ÖRNEK ALMALI"
Türkiye'nin demografik yapısını
güçlendirmek ve doğurganlık
hızını artırmak için gerekli
tedbirlerin alınması gerektiğini
vurgulayan Eryurt, bunların hem
kadın istihdamını teşvik eden
hem de doğurganlığı artıran
tedbirler olması gerektiğine
dikkati çekti. Eryurt, bu konuda
Fransa ve Kuzey Avrupa
ülkelerinin Türkiye için referans
olduğunu ifade etti.
HEDEF 2018'DE DOĞURGANLIK
HIZINI 2,1'E YÜKSELTMEK
Bu arada, Türkiye'de doğurganlık
hızının artmasına yönelik
politikalar Onuncu Kalkınma
Planı'nda da yer aldı. Onuncu
Kalkınma Planı'na göre, 2006
yılında 2,12 olan toplam
doğurganlık hızı, 2012'de 2,08
çocuğa gerileyerek, nüfusun
kendini yenileme seviyesi olan
2,1'in altında gerçekleşti. Eğitim
ve gelir seviyesinin yüksek
olduğu toplum kesimlerinde ise
bu hız 1,02'ye düştü. Onuncu
Kalkınma Planı'nda, nüfus
alanında uygulanacak
politikalarla toplam doğurganlık
hızının 2018 yılında 2,1'e
yükseltilmesi hedefleniyor.
2014-2018 döneminde, genç ve
dinamik nüfus yapısının
korunması ve doğurganlıktaki
hızlı düşüşün önüne
geçilebilmesi için kadınlara
yönelik iş ve aile yaşamını
uyumlaştırıcı uygulamalar ile
çalışanlar için doğuma bağlı izin
ve hakların geliştirilmesi,
kreşlerin teşvik edilerek esnek
çalışma imkanları sağlanması
planlanıyor.